Groen erfgoed
Enkele weken geleden ben ik naar Rome geweest, een stad vol met (archeologische) monumenten. Deze worden beschermd en gekoesterd. Maar hoe zit dat nu met het ‘groene’ erfgoed? In Italië, ik weet het niet, maar in Nederland?
Wat is nou groen erfgoed?
Erfgoed is volgens mij, dat wat we hebben gekregen van onze voorouders. De landschappelijke structuren die minimaal enkele generaties geleden zijn aangelegd. Nederland is namelijk verdeelt in verschillende landschapstypen met elk hun eigen oorsprong en karakteristieken.
Bijvoorbeeld het heuvellandschap in Zuid-Limburg met de afwisseling van hoge en open plateaus, beboste hellingen en besloten groene dalen is ontstaan door o.a. verschuivingen in de bodem, vorming van mergel en doordat de rivieren diepe dalen uitsleten. Het zandgebied wat veel te vinden is in het zuiden en oosten van Nederland is herkenbaar aan de grote eenheden bouwland (essen), weilanden in beekdalen, heidevelden en bos. Het is ontstaan doordat mensen zich gingen vestigen in de bossen waardoor steeds meer bossen werden gekapt en de onvruchtbare zandgrond werd bemest waardoor ‘essen’ ontstonden. Door de geschiedenis van de plek en de daaruit voortvloeiende karakteristieken van de plek, kun je deze plek plaatsen en is die herkenbaar.
Deze landschapsstructuren zijn ook in het klein terug te vinden, bijvoorbeeld in landgoederen en boerenbedrijven. Nu nog worden erven van boerderijen aangelegd met een knipoog naar het verleden en boerenbedrijven en industriële bebouwing worden landschappelijk ingepast.
De ruilverkaveling heeft een grote impact gehad op het Nederlandse landschap. In deze periode heeft de herindeling van de grond, de vaak kleinschalige structuur van het landschap overhoop gehaald. Grotere kavels, rechte wegen en nieuwe boerderijen zorgden voor een rationeel landschap. Maar veel oorspronkelijke karakteristieken van het landschap zijn wel behouden gebleven. Als landschappelijk ontwerper kun je besluiten om karakteristieke singels, dijkjes en bosschages te laten bestaan. Of je kunt ze wegvagen en een nieuw landschap creëren. Maar stel jezelf eens de vraag, waarom ga jij op vakantie naar die ene speciale plek? Juist om de sfeer die bepaald wordt door de rangschikking van de onderdelen van het landschap.
